Strona główna » Jak żelazo działa na skórę?

Jak żelazo działa na skórę?

26 November 2021

Żelazo jest pierwiastkiem niezbędnym do prawidłowej pracy całego organizmu. Ma także ogromny wpływ na skórę. Jego niedobór może prowadzić do anemii i przejawiać się bladą, suchą cerą, a nadmiar sprzyjać problemom z gojeniem się ran, doprowadzając na przykład do powstawania guzów w gojących się miejscach. Przyjrzyjmy się lepiej temu pierwiastkowi i jego wpływowi na skórę.

Żelazo – jego znaczenie dla organizmu

Żelazo to pierwiastek, który mimo że występuje w bardzo niewielkich ilościach w ludzkim organizmie, jest niezbędny do życia. Bierze udział w transporcie tlenu czy też syntezie DNA. Bez żelaza trudno o prawidłowy rozwój neurologiczny u dzieci i niemowląt. Pierwiastek ten jest potrzebny do prawidłowej pracy mięśni. Wskazuje się również na istotne działanie żelaza w syntezie kolagenu oraz w procesie gojenia się ran. Odpowiednia zawartość żelaza w organizmie sprawia, że skóra wygląda zdrowo i promiennie. Zdrowy człowiek ma naturalny koloryt cery.

Dzienna dawka żelaza, która jest potrzebna do prawidłowego funkcjonowania organizmu, to 10 miligramów dla mężczyzn i 15 miligramów dla kobiet. Należy pamiętać, że u kobiet zapotrzebowanie na ten pierwiastek jest większe w okresie ciąży, ponieważ żelazo jest niezbędne do ukształtowania się układu nerwowego i krwiotwórczego płodu. Zalecane dobowe spożycie żelaza dla ciężarnej to około 26 miligramów. Warto jednak podkreślić, że chęć suplementacji żelazem – zwłaszcza w ciąży – należy omówić z lekarzem. Zarówno niedobór, jak i nadmiar tego pierwiastka może niekorzystnie wpływać na cały organizm, w tym również na stan skóry.

Niedobór żelaza – jak się objawia?

Skutkiem niedoboru żelaza w organizmie jest wytwarzanie mniejszej ilości hemoglobiny, co objawia się anemią, a tym samym — niedotlenieniem tkanek. To dlatego człowiek, u którego występuje niedobór żelaza, ma bladą skórę. Jego błony śluzowe również wyróżniają się bladością, a wokół ust pojawiają się zajady. Pod wpływem braku żelaza skóra staje się sucha i zniszczona, ponieważ organizm oszczędza żelazo do ratowania innych organów, na przykład mózgu lub serca. U osób z niedoborem żelaza występują także cienie pod oczami. Istnieje również korelacja pomiędzy przedwczesnym starzeniem się skóry a niedostatkiem tego pierwiastka w organizmie.

Niedobór żelaza skutkuje problemami z gojeniem się ran. Żelazo odpowiada za dostarczanie tlenu do tkanek. Gdy dochodzi do niedotlenienia komórek, proces krzepnięcia krwi jest zaburzony, przez co u osób z niedoborem żelaza występują trudności z gojeniem się ran już na początkowym etapie tego procesu.

Oprócz tego rodzaju skutków dermatologicznych nie można zapomnieć o negatywnym wpływie niedoboru żelaza na inne funkcje organizmu. Deficyt tego pierwiastka skutkuje ogólnym osłabieniem, trudnościami z koncentracją, sennością, większą łamliwością paznokci oraz wypadaniem włosów.

Przeprowadzane są badania mające na celu wykazanie, że niedobór żelaza może mieć wpływ na rozwój stanów lękowych oraz depresji.

Nadmiar żelaza – czy jest niebezpieczny?

Należy pamiętać, że każda substancja, którą dostarczamy organizmowi w nadmiernych ilościach, może mu zaszkodzić. Nadmiar żelaza w procesie gojenia się ran może doprowadzić albo do zbyt dużego nagromadzenia ziarniny, albo do powstawania guzów. Warto pamiętać, że najbardziej na to narażone są osoby z chorą wątrobą, a także kobiety przyjmujące tabletki antykoncepcyjne.

Żelazo, które nie jest wchłonięte, organizm wydala wraz z kałem, moczem, potem, a także poprzez złuszczanie się komórek nabłonka przewodu pokarmowego oraz skóry. Nadmiar żelaza może odkładać się też w wątrobie, trzustce, sercu i mózgu — zaburzając pracę tych organów.

Trzeba także zwrócić uwagę na skutki przeładowania organizmu żelazem w wyniku transfuzji koncentratu krwinek czerwonych. W skrajnych przypadkach nadmiar żelaza może odkładać się w obszarze skóry, prowadząc do zaniku naskórka. Pojawia się tzw. „diabetes bronze”, a więc charakterystyczne zabarwienie skóry na brązowo. Kolor ten można zauważyć głównie na twarzy, zewnętrznej części dłoni, na przedramionach, w okolicach brodawek, a także na narządach płciowych. Tak zmieniona skóra ma tendencję do łatwego ulegania poparzeniom słonecznym oraz infekcjom.

Problemy z metabolizowaniem żelaza są obserwowane u większości pacjentów z porfirią skórną późną. Zaburzenia metabolizmu żelaza są tu czynnikiem rozwoju zaburzeń wątroby, z których może wynikać pojawienie się porfirii skórnej późnej. Jony żelaza są istotnym czynnikiem wpływającym na pojawienie się choroby. Za ich gromadzenie w przebiegu tej choroby odpowiedzialna jest mutacja genu hemochromatozy HFE. Porfiria skórna późna to choroba, która objawia się między innymi wystąpieniem niezapalnych pęcherzy, krost, strupów, a także zaburzeniami barwnikowymi i nadwrażliwością skóry na promieniowanie UV.

Zbyt duże stężenie żelaza w organizmie może doprowadzić do zwiększonej podatności na zakażenia bakteryjne. Nadmiar żelaza może także zwiększać ryzyko wystąpienia cukrzycy oraz chorób serca. Istnieje również korelacja pomiędzy wysokim stężeniem żelaza a prawdopodobieństwem wystąpienia choroby nowotworowej. Zbyt duża ilość żelaza może objawiać się zaparciami, nudnościami i bólami brzucha.

Żelazo jest pierwiastkiem niezbędnym do utrzymania nie tylko pięknego wyglądu skóry, ale także zdrowia całego organizmu. Należy jednak pamiętać, że zarówno jego niedobór, jak i przedawkowanie są szkodliwe. Dlatego trzeba go suplementować z rozwagą.

Bibliografia:

• M. Miernik, Magnez, wapń, żelazo – jak mądrze suplementować?, „Świat Przemysłu Farmaceutycznego” 2/2016.
• A. Borkowska, J. Antosiewicz, Żelazo – przyjaciel, który bywa toksyczny, „Kosmos. Problemy nauk biologicznych” 69, 2020, nr 4, s. 757–764.
• J. Frączkiewicz, Analiza przeładowania ustroju żelazem u pacjentów poddanych transplantacji allogenicznych komórek krwiotwórczych, Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu, rozprawa doktorska.
• I. Dziemianko, P. Piszko, K. Simon, A. Gładysz, Patologie wątroby w przebiegu porfirii skórnej późnej, „Advances in Clinical and Experimental Medicine”, 2004, 13, 5, 833–838.

OEP/09440/11/21