Masło shea – właściwości
9 August 2021
Zarówno masła, jak i oleje są popularnymi tłuszczami wykorzystywanymi w kosmetyce. Nic dziwnego – ich wyjątkowe właściwości sprawiają, że zainteresowanie nimi wciąż rośnie. To powoduje, że coraz częściej stają się głównymi elementami preparatów. Pozytywnie działają na skórę i włosy, i mają stosunkowo szerokie zastosowanie. Obok olejów i maseł z roślin, które rosną w Europie, coraz częściej sięgamy także po te, które są pozyskiwane z roślin egzotycznych. Doskonałym tego przykładem jest masło shea.
Spis treści
Skąd się bierze masło shea?
Drzewo rosnące w środkowej Afryce o nazwie Vitellaria paradoa (masłosz Parka) rodzi owoce o wielkości mandarynek (choć niektórzy przyrównują je do awokado). W ich wnętrzu znajduje się przeważnie jedno duże, owalne nasienie o czerwonobrunatnej barwie. To właśnie z tego nasienia, poprzez wygotowanie w wodzie lub ekstrakcję rozpuszczalnikami organicznymi, otrzymuje się tłuszcz stały – masło shea. W przemyśle kosmetycznym stosuje się szereg różnych sposobów jego otrzymywania, z wykorzystaniem procesów fizycznych i chemicznych.
Z francuskiego składnik ten bywa nazywane karite, co oznacza „drzewo życia”. Wynika to z jego niezwykle cennych właściwości, które mogą mieć nawet charakter leczniczy. Na początku masło shea bywało stosowane jako substytut masła kakaowego. Wraz ze wzrastającą popularnością i rosnącym uznaniem wśród konsumentów przestało być traktowane jako zamiennik.
Skład i właściwości karite
Surowe masło składa się głównie z triacyloglicerydów (TAG) i innych zmydlających się składników. W skład TAG wchodzi cząsteczka glicerolu i 3 cząsteczki kwasów tłuszczowych, takich jak np. kwas oleinowy, kwas stearynowy lub wielonienasycony kwas tłuszczowy – kwas linolowy i linolenowy. To właśnie te dwa ostatnie związki dzięki temu, że wzmacniają barierę naskórkową, obniżają stopień utraty przez nią wody. Jednocześnie wpływają pozytywnie na nawilżenie skóry, pobudzają procesy regeneracyjne uszkodzonej bariery lipidowej naskórka oraz niwelują stan zapalny.
Każdy, kto choć raz miał okazję zetknąć się z masłem shea, zwraca uwagę na jego charakterystyczny zapach. Odpowiedzialne za to są m.in. aldehydy i ketony, które w konkretnych warunkach są również wytwarzane w naszym organizmie. Co ciekawe, właściwości masła shea mogą różnić się w zależności od tego, z jakiego kraju pochodzi surowiec. Jest to ściśle związane ze zmianą udziału poszczególnych kwasów tłuszczowych w produkcie.
Jedną z charakterystycznych właściwości masła shea jest zdolność do pochłaniania promieni UV, co wynika z obecności alkoholi tripertenowych. Z tego powodu bywa nazywane naturalną ochroną przeciwsłoneczną. Masło odżywia skórę, a także tworzy na jej powierzchni filtr, który zapobiega odwodnieniu. Pomadka ochronna Oeparol Everyday oprócz oleju z wiesiołka ma właśnie dodatek masła shea, które zabezpiecza usta przed nadmiernym wysychaniem.
W maśle obecne są także fitosterole, które również wzmacniają naturalną powłokę lipidową oraz zapobiegają utracie wody. Ponadto działają antybakteryjnie, wzmacniają barierę naskórkową, hamują utratę wody, działają ochronnie i wykazują właściwości nawilżające. Ilość tych cennych fitosteroli jest zależna od pochodzenia, a także od samego sposobu pozyskiwania masła shea.
Masło shea jako składnik kosmetyków
Masło shea znajdziemy na liście składników przeznaczonych do cery naczynkowej, ze względu na to, że delikatnie odżywia i natłuszcza skórę, a jednocześnie zabezpiecza ją przed działaniem promieni UV. Ich nadmierne działanie szczególnie niekorzystnie wpływa na cerę naczynkową. Obecne w maśle składniki wzmacniają także ścianki naczyń krwionośnych, zwiększają ich odporność i elastyczność. Jednocześnie shea zmniejsza skłonność do powstania rumienia oraz zaczerwienień, które są bardzo kłopotliwe i częste u osób z cerą naczynkową.
W kosmetyce karite znajduje swoje zastosowanie także jako środek zmiękczający skórę, nawilżający, a tym samym odżywia skórę i przeciwdziała tworzeniu się zmarszczek. Dodawane jest również do kremów do rąk, twarzy oraz całego ciała.
Co sprawia, że w tak wielu różnych typach kosmetyków znajduje swoje zastosowanie? Przede wszystkim należałoby wskazać na jego cenne właściwości nawilżające. Tak jest w przypadku jego dodatku w kosmetykach dla włosów zniszczonych i suchych czy pomadce ochronnej Oeparol Everyday.
Z ciekawostek dotyczących masła – na świecie funkcjonuje nawet Amerykański Instytut Masła Shea (ASBI). Sporządził on listę chorób i dysfunkcji skóry, dla których potwierdzono wysoką skuteczność stosowania tego surowca. Znalazły się na niej typowe problemy wymagające odpowiednich kosmetyków, np. suchość skóry, zmarszczki, rozstępy. Oprócz tego spis uwzględnia także stany chorobowe, w których masło shea znalazło swoje zastosowanie przy wspomaganiu leczenia dermatologicznego: wysypki alergiczne, atopowe zapalenie skóry, oparzenia, trudno gojące się nadżerki, rany i oparzenia. Jednocześnie w przypadku takich problemów kurację i stosowanie niektórych substancji najlepiej skonsultować z lekarzem prowadzącym. Zwłaszcza wtedy, gdy bywa ona uzupełniania o konkretne zabiegi, które wiążą się z koniecznością stosowania po nich dokładnie zaplanowanej pielęgnacji.
Bibliografia:
- Bojarowicz H., Bartnikowska N., Kosmetyki ochrony przeciwsłonecznej. Część I. Filtry UV oraz ich właściwości. Probl Hig Epidemiol 2014, 95(3): 596-601, s. 600.
- https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&cad=rja&uact=8&ved=2ahUKEwipt9_O7LXvAhUIxosKHTypD9EQFjAAegQIAhAD&url=http%3A%2F%2Fphie.pl%2Fpdf%2Fphe-2014%2Fphe-2014-3-596.pdf&usg=AOvVaw1oNCqiF3JJ8aqVv48Z0glM
- Cisowski M., Fecka I., Włodarczyk M., Owoce arganii (Argania spinosa (L.) Skeels) źródłem oleju tłustego. Borgis – Postępy Fitoterapii 1/2017, s. 47-53.
- https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&cad=rja&uact=8&ved=2ahUKEwivhIvE7bXvAhWslYsKHTDeAs8QFjAAegQIARAD&url=http%3A%2F%2Fwww.czytelniamedyczna.pl%2F5973%2Cowoce-arganii-argania-spinosa-l-skeels-rldem-oleju-tustego.html&usg=AOvVaw1LGdicElav8BPXrr4DvIJP
- Tomaszkiewicz-Potępa A., Śliwa K., Masło shea (masło karite). Cz. II. Skład chemiczny, metody przerobu i kierunki zastosowania. Przemysł chemiczny 91/12(2012), s. 2365-2369.
- https://sigma-not.pl/publikacja-73265-mas%C5%82o-shea-(mas%C5%82o-karite).-cz.-ii.-sk%C5%82ad-chemiczny,-metody-przerobu-i-kierunki-zastosowania-przemysl-chemiczny-2012-12.html
- Zajączkowska W., Kosmetologia wobec problemów cery naczyniowej. Wyższa Szkoła Pedagogiki i Administracji w Poznaniu, Katedra Kosmetologii.
- https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&ved=2ahUKEwi_xLuS7bXvAhVrkIsKHX1SDwYQFjAAegQIARAD&url=http%3A%2F%2Fviolmedica.pl%2Fpublikacje%2Fkosmetologia_wobec_problemow_cery_naczyniowej.pdf&usg=AOvVaw3PVuoPn-2W82zskWS0812d
- Zielińska A., Nowak I., Kwasy tłuszczowe w olejach roślinnych i ich znaczenie w kosmetyce. CHEMIK 2014, 68, 2, s. 103–110.
- https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&ved=2ahUKEwiQlr3o7LXvAhVkmYsKHaNaAx4QFjAAegQIARAD&url=http%3A%2F%2Fmiesiecznikchemik.pl%2Fwp-content%2Fuploads%2F2015%2F01%2Fchemik_2014_02-4.pdf&usg=AOvVaw1OnWhEfLdCuLyw6AF9ZfGE
- Żynda M., W świecie maseł. Świat Przemysłu Kosmetycznego 1/2011, s. 34-35.
SOP OEP/08293/04/21
Powrót do listy artykułów
